Index spelbeschrijvingen

Samenvattend
Positief: pittig strategisch spel, goed in elkaar grijpende spelmechanismen
Negatief: ziet er enigszins abstract uit, spelregels op sommige plekken niet altijd even duidelijk

Beoordeling

Relevante links

NL vertaling spelregels

Grosse Geschäfte / Mall World

Naam: Grosse Geschäfte / Mall World Uitgever: BeWitched Spiele / Rio Grande Games Aantal spelers: 3-5 Leeftijd: vanaf 12 jaar Ontwerper: Andrea Meyer Tijdsduur: ongeveer 70-90 minuten Prijs: ongeveer 24 €

Het kleine éénvrouwsuitgeverijtje BeWitched Spiele met Andrea Meyer aan het roer draait al een paar jaartjes mee. De spellen die ze tot nu heeft uitgegeven spraken me niet zo aan. Met Grosse Geschäfte (in het Engels uitgegeven onder de naam Mall World door Rio Grande Games) is dat veranderd. Op de spellenbeurs in Essen had ik het genoegen om het spel uitgelegd te krijgen door de ontwerpster zelf, en het spel beviel me uitermate goed en heb het gekocht.

Cryptische spelregels
Bij thuiskomst bleken de spelregels nogal cryptisch op sommige plaatsen. Sommige paragrafen waren helder en duidelijk; andere totaal niet. Vooral het stuk over hoe je winkels realiseert op het spelbord was bijzonder onduidelijk. Ik kan me zo voorstellen dat mensen die het spel niet uitgelegd hebben gekregen hier geen touw aan kunnen vastknopen. Dat stuk zal ik in de spelbeschrijving dan ook wat uitvoeriger beschrijven, met beeldmateriaal als voorbeeld.

De bedoeling van het spel is om je eigen Zwitserse bankrekening zo veel mogelijk te vullen. Dit doe je door opdrachten uit te voeren en eventueel smeergeld op te strijken bij de opbouw en inrichting van het nieuwe winkelcentrum 'Mall World'.

Voorbereiding

Het spel wordt volgens de startopstelling opgezet (zie foto boven; opstelling voor 4 spelers). Het spelbord geeft de lege plattegrond van het winkelcentrum weer. De vergunningskaarten ("approved/Genehmigt") worden geschud. Iedere speler krijgt willekeurig 4 vergunningskaarten, 5 munten, en 2 pionnen in dezelfde kleur. Een van de 2 pionnen wordt ook het scorespoor (de bankrekening van de Zwitserse bank) op 20.000 CHF gelegd. Van de vergunningskaarten worden er 4 open naast het speelbord gelegd en de resterende kaarten worden als trekstapel ernaast gelegd. De 9 smeergeldfiches worden gemengd en daarvan wordt er 1 meer getrokken dan dat er spelers zijn. Bij 4 spelers dus 5. De fiches worden in het Mall Bureau gelegd. Van elk soort winkel (er zijn 4 soorten) wordt er 1 op de plattegrond gelegd, en wel zo dat ze elkaar niet raken. Ook wordt er bij 4 spelers de gele opslagruimte op de plattegrond gelegd. De zwarte fonds tegel (blauwe tegel met een kassa erop) wordt ook naast het bord gelegd. Verder zijn er 3 soorten opdrachtkaarten. Deze kaarten worden op kleur gesorteerd en per kleur geschud. Van de blauwe opdrachtkaarten (speciale opdrachtkaarten) krijgt elke speler er 1. De resterende speciale opdrachten gaan terug de doos in. Van de resterende opdrachten wordt een verdekte stapel gemaakt: de geschudde groene opdrachten komen onderop en de geschudde rode opdrachtkaarten bovenop. Van deze trekstapel worden de bovenste 4 opdrachten open in de lobby gelegd, zodat er dus 4 rode opdrachtkaarten in de lobby komen te liggen. De rest van het materiaal (doelgroepenfiches en winkels) wordt naast het bord gelegd.
Ten alle tijde mag een speler maar maximaal 8 handkaarten hebben, waarbij de opdrachtkaarten worden meegerekend.

Spelverloop
Om de beurt zijn de spelers aan zet. Tijdens die zet kan/moet elke speler een aantal acties uitvoeren voordat de volgende aan de beurt is:

1. Opdracht aannemen
2. Vooruitgang (vergunningskaarten inzetten of opdracht bevestigen)
3. Vergunningskaarten afleggen en trekken
4. Zwart fonds verdelen

Sommige acties moeten uitgevoerd worden (verplicht) en sommige acties mogen uitgevoerd worden (optioneel)

1. Opdracht aannemen (optioneel)
De speler neemt een opdracht uit de lobby op hand en betaalt vanaf zijn rekening het in de lobby aangegeven bedrag. De lobby wordt vervolgens weer aangevuld, waarbij de dure opdracht in de richting van het ontstane gat worden geschoven en een nieuwe opdracht van de trekstapel op de met 7.000 CHF beschreven plaats gelegd wordt. Als een speler geen opdracht wil of kan aannemen, zet deze zijn tweede pion in de lobby. Zodra er een volgende speler wel een opdracht aanneemt, verwijdert deze alle pionnen uit de lobby en geeft deze aan de desbetreffende speler terug. Mochten de pionnen van alle spelers in de lobby staan aan het begin van een spelbeurt van een speler, dan wordt de goedkoopste opdracht verwijderd, schuiven alle opdrachten op en wordt er een nieuwe opdracht getrokken die vervolgens op de duurste plek (7.000 CHF) wordt neergelegd.
Op het moment dat er een groene opdrachtkaart wordt getrokken, dan worden alle rode opdrachten uit de lobby verwijderd en wordt de lobby opgevuld met groene kaarten die vanaf de trekstapel getrokken worden.

2. Vooruitgang (verplicht)
De speler moet als vooruitgang precies één van de volgende acties uitvoeren:
a) Handel met vergunningskaarten
b) Bevestigen van opdracht

a) Handel met vergunningskaarten
De speler die aan de beurt is, kiest uit zijn handkaarten tot 3 vergunningskaarten uit, die op het bord verwezenlijkt moeten worden. Hij legt ze open voor zich neer. Wordt er slechts één vergunningskaart aangeboden, realiseert de aanbieder dit zelf en betaalt daarvoor één munt aan het zwarte fonds.
Wordt er meer dan één vergunningskaart aangeboden, dan bieden alle spelers gelijktijdig met hun cash geld in de vuist voor het recht om een van de vergunningskaarten naar eigen inzicht te realiseren. Alleen bij drie spelers biedt ook de aanbieder mee. Wie niets biedt, neemt ook geen deel aan de veiling.
Wanneer alle spelers hun vuist in het midden houden, openen de spelers hun vuist, zodat hun bod zichtbaar wordt. Wie het hoogste bod gedaan heeft, zoekt als eerste een vergunningskaart uit en realiseert die meteen.

Werden drie kaarten aangeboden, komt vervolgens de speler met het op één na hoogste bod aan zet. Bieden meerdere spelers evenveel geld, heeft diegene die kloksgewijs het dichtst bij de actieve speler zit het hoogste bod. Bij een spel met drie spelers heeft de aanbieder in het geval van gelijke stand het hoogste bod. De laatste aangeboden vergunningskaart moet altijd door de aanbieder zelf gerealiseerd worden.

Verworven vergunningskaarten moeten meteen na ontvangst meteen op het bord gerealiseerd worden (hoogste bieder eerst, aanbieder als laatste).

b) Bevestigen van een opdracht
Daarvoor legt een speler een opdracht- of speciale opdrachtkaart uit zijn hand open voor zich neer en verwijdert een smeergeldfiche naar keuze uit het Mall Bureau.

Daarbij betekenen de positieve fiches, dat de speler geld ontvangt; bij negatieve fiches moet de speler smeergeld betalen om de opdracht te mogen bevestigen. De betalingen worden door middel van het verzetten van de de pion op het scorespoor genoteerd. Bevestigde opdrachten worden slechts eenmaal afgerekend, en wel aan het einde van de ronde waarin hij gelegd werd.

3. Nieuwe vergunningskaarten afleggen en trekken (optioneel)
De speler mag na elkaar:
1. Vergunningskaarten uit zijn hand als ook die die open naast het bord liggen verwijderen en uit het spel nemen, maar alleen dan als deze vergunningskaarten niet meer kunnen worden uitgevoerd. De gaten die onstaan worden meteen vanaf de stapel opgevuld. Dat wordt net zolang herhaald totdat er alleen nog maar bruikbare vergunningskaarten liggen.
2. Willekeurig vaak tegen betaling van 2 munten aan het zwarte fonds alle openliggende vergunningskaarten op de aflegstapel leggen en vier nieuwe uitleggen. Worden daarbij onbruikbare vergunningskaarten getrokken, dan worden deze uit het spel genomen; de gaten worden opgevuld.
3. Tot maximaal 2 van de openliggende vergunningskaarten op hand nemen, zolang de speler daardoor niet meer dan 8 handkaarten gaat bezitten. Nadat hij zoveel vergunningskaarten heeft genomen als hij wil, worden de gaten opgevuld met kaarten van de trekstapel.

4. Zwart fonds verdelen (verplicht)
Indien er minstens zoveel munten in het fonds zitten als dat er spelers deelnemen aan het spel, worden de munten gelijk over alle spelers verdeeld. Niet op te delen munten blijven in het fonds liggen. Als er dus in een spel met 4 spelers 5 munten in het fonds liggen, dan krijgt elke speler 1 munt, en blijft er 1 munt liggen in het zwarte fonds.

Drie rondes
Ligt er aan het eind van de beurt van een speler geen smeergeldfiche meer in het Mall-Bureau, dan eindigt de ronde. Voor elke speler volgt meteen de uitbetaling voor de uitliggende opdrachten. Daarbij wordt geteld, hoe vaak een door de opdracht omschreven combinatie op het speelveld voorkomt en dit aantal wordt vermenigvuldigd met de waarde van de opdracht. Het resultaat wordt op de bankrekening bijgeschreven of afgeboekt. Afgerekende opdrachten worden uit het spel genomen. Alle 9 smeergeldfiches worden weer gemengd, nieuwe smeergeldfiches worden getrokken en in het Mall Bureau gelegd, en het spel gaat de tweede ronde in. Er volgt op die manier nog een derde ronde. In die derde ronde mogen beide acties zoals die onder 'Vooruitgang' beschreven staan in dezelfde beurt uitgevoerd worden. Wanneer ook de smeergeldfiches van de derde ronde op zijn, volgt een laatste telling. De speler met het meeste geld op z'n bankrekening wint het spel.

Plannen realiseren
Wat minder goed uitgelegd is in de spelregels, en wat toch wel erg essentieel voor het spel is, is hoe je winkels bouwt en hoe je die kunt verhuren/aan doelgroepen kunt koppelen.

Allereerst de vergunningskaarten:

Hierboven staan een voorbeeld van een vergunningskaart. Speel je deze kaart uit, dan mag je óf 1 hobbywinkel (rood) naast een al op de plattegrond liggende hobbywinkel (rood) bouwen, óf het doelgroepenfiche 'tieners' (rood) aan 1 hobbywinkel (rood) koppelen.
Met 'koppelen' wordt bedoeld: je pakt een rood doelgroepenfiche, en legt dat bovenop een hobbywinkel die al op de plattegrond ligt. De hobbywinkel is niet gewoon een hobbywinkel meer, maar heeft zich gespecialiseerd in het bedienen van een speciale doelgroep, namelijk tieners. De winkel(keten) heet nu voortaan 'Bananas'.

Even voor de duidelijkheid: er zijn 4 soorten winkels.

En er zijn 4 soorten doelgroepen:

Van links naar rechts: kinderen, vrouwen, mannen, tieners.

.

Het tweede voorbeeld is bovenstaande vergunningskaart. Speel je deze kaart uit, dan mag je óf 1 kledingwinkel (paars) naast een al op de plattegrond liggende levensmiddelenwinkel (groen) bouwen, óf een levensmiddelenwinkel (groen) naast een al op de plattegrond liggende kledingwinkel (paars) bouwen, óf het doelgroepenfiche 'vrouwen' (groen) aan 1 kledingwinkel (paars) koppelen (de winkel heet voortaan 'Maid of the Mall'), óf het doelgroepenfiche 'mannen' (paars) aan 1 levensmiddelenwinkel (groen) koppelen (de winkel heet voortaan 'Fresh Fish').

En dan nog een derde voorbeeld. Speel je deze kaart uit, dan mag je óf 1 kledingwinkel (paars) naast een al op de plattegrond liggende sportwinkel (blauw) bouwen, óf een sportwinkel (blauw) naast een al op de plattegrond liggende kledingwinkel (paars) bouwen, óf het doelgroepenfiche 'mannen' (paars) aan 1 sportwinkel (blauw) koppelen (de winkel wordt dan 'Jump and Gun'). De doelgroep 'kinderen' mag dus NIET aan een kledingwinkel worden gekoppeld met deze kaart!

Opdrachten en geld innen
Ook dit staat niet erg duidelijk beschreven in de spelregels.
In de eerste ronde zullen vooral de rode opdrachten interessant zijn. Heeft een speler aan het einde van een ronde (als alle smeergeldfiches uit het Mall Bureau verdeeld zijn) bijvoorbeeld de volgende kaart open voor zich liggen:

dan krijgt de speler 3.000 CHF op zijn rekening bijgeschreven indien er 2 hobbywinkels (rood en rood) naast elkaar op de plattegrond liggen. Dit geldt voor elke combinatie hobbywinkel/hobbywinkel die op de plattegrond aanwezig is. Liggen er dus bijvoorbeeld 3 van dergelijke combinaties op het bord, dan ontvangt de speler 3 x 3.000 CHF = 9.000 CHF op z'n rekening. De volgende afbeelding is een voorbeeld van 3 combinaties van twee naast elkaar liggende hobbywinkels:

Iets dergelijks geldt voor de groene opdrachten. Maar hier wordt vooral gekeken naar specialisatie op doelgroepen.

Voor elke 'Belt & Button' (kledingzaak (paars) die aan de doelgroep mannen (paars) is gekoppeld) die op het bord ligt, krijgt de speler 4.000 CHF. Maar hij krijgt daarnaast ook 4.000 CHF voor elke 'Skateman' (rood (tieners) op blauw (sport)) winkel.

Voor bovenstaand situatie zou de speler dus 2 x 4.000 CHF krijgen bijgeschreven. Deze winkels hoeven dus niet tegen elkaar aan te liggen!

De speciale opdrachten (blauw) zijn een stuk moeilijker te realiseren.

Heb je bijvoorbeeld aan het eind van een ronde de bovenstaande opdracht bevestigd (en open voor je liggen), dan houdt dat in dat je 12.000 CHF krijgt wanneer de winkels 'Belt & Button' en 'Jen's Got Berries' naast elkaar op de plattegrond liggen. Heb je twee van dergelijke combinaties weten te maken, dan levert je dat dus 24.000 CHF op.

Mening

Moelijkheidsgraad
Een pittig strategisch spel.

Speelplezier
Een pittig spel, waarin het vooral draait om goeie timing. Er zitten diverse spelmechanismen in, die goed in elkaar overlopen en die er samen een prima te spelen spel van maken.
De speciale opdrachten speel je het liefst zo laat mogelijk in het spel uit. In de tussentijd kun je andere opdrachten krijgen die conflicteren met je lange termijn planning (de speciale opdrachten). Wikken en wegen dus, in hoeverre je meegaat in de korte termijn opdrachten. Maar als je je te veel concentreert op alleen de speciale opdrachten, dan kunnen je medespelers wel een beetje raden wat je van plan bent. Immers, er zijn maar 6 verschillende speciale opdrachten, die ook nog eens met hun doelstelling vermeld staan op het spelersoverzicht. Je medespelers kunnen dus gemakkelijk roet in het eten gooien. Het wordt bij de eerste keer spelen al snel duidelijk dat je het spel niet zomaar in de vingers hebt. Pas na een paar rondes begint het kwartje te vallen, omdat je dan beter begint te zien welke gevolgen je keuzes nu uiteindelijk hebben (gehad).

Design en functionaliteit
Spelregels hadden beter gekund. Verder is het materiaal van prima kwaliteit, al vind ik de hoofdjes op de doelgroepenchips wat knullig uitzien. In het algemeen ziet het spel er een beetje abstract uit, maar dat kan komen doordat het spel eerst een ander thema had; pas later is het winkelcentrumthema erop geplakt.

EINDBEOORDELING: